Prawa i obowiązki nauczycieli przedszkoli, szkół i placówek określa ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2003 r. Nr 118, poz. 1112, z późn. zm.2)).
Ustawa o systemie oświaty
Art. 5c.
W przypadku szkół i placówek prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego, zadania i kompetencje organu prowadzącego określone w:
1) art. 5 ust. 9, art. 6 ust. 1 pkt 2 i ust. 2, art. 7a ust. 4 i ust. 6 pkt 4, art. 7c ust. 1 pkt 4, art. 7d, art. 14 ust. 5, art. 58 ust. 6, art. 59 ust. 1 oraz art. 62 ust. 1 i 5 – wykonuje odpowiednio: rada gminy, rada powiatu, sejmik województwa;
2) art. 5 ust. 7, art. 36 ust. 2, art. 36a ust. 1, 4-6,10, 12 i 14, art. 38 ust. 1, art. 39 ust. 4a i 5, art. 62 ust. 6 oraz art. 71c ust. 1 – wykonuje odpowiednio: wójt (burmistrz, prezydent miasta), zarząd powiatu, zarząd województwa;
3) art. 7 ust. 1d, art. 34 ust. 2, art. 34a, art. 37 ust. 1, art. 39 ust. 6, art. 41 ust. 3, art. 58 ust. 3, art. 59 ust. 3 i 4, art. 67a ust. 3, 5 i 6, art. 71b ust. 2b oraz art. 77 ust. 6 – wykonuje odpowiednio: wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta, marszałek województwa.
Art. 5e.
Zadania i kompetencje jednostek samorządu terytorialnego, o których mowa w art. 82 ust. 1 i 3-5, oraz zadania i kompetencje organu jednostki samorządu terytorialnego, o których mowa w art. 85 ust. 3 – wykonuje odpowiednio: wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta, marszałek województwa.
Art. 6.
1. Przedszkolem publicznym jest przedszkole, które:
1) realizuje programy wychowania przedszkolnego uwzględniające podstawę programową wychowania przedszkolnego;
2) zapewnia bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę w czasie ustalonym przez organ prowadzący, nie krótszym niż 5 godzin dziennie;
3) przeprowadza rekrutację dzieci w oparciu o zasadę powszechnej dostępności;
4) zatrudnia nauczycieli posiadających kwalifikacje określone w odrębnych przepisach.
2. Publiczna inna forma wychowania przedszkolnego, o której mowa w art. 14a ust. la, zapewnia bezpłatne nauczanie, wychowanie i opiekę w czasie ustalonym przez organ prowadzący, nie krótszym jednak niż czas określony w przepisach wydanych na podstawie art. 14a ust. 7.
3. Do publicznej innej formy wychowania przedszkolnego stosuje się przepisy ust. 1 pkt 1 i 3, a do niepublicznej innej formy wychowania przedszkolnego – przepis ust. 1 pkt 1.
Art. 7.
1. Szkołą publiczną jest szkoła, która:
1) zapewnia bezpłatne nauczanie w zakresie ramowych planów nauczania;
2) przeprowadza rekrutację uczniów w oparciu o zasadę powszechnej dostępności;
3) zatrudnia nauczycieli posiadających kwalifikacje określone w odrębnych przepisach, z zastrzeżeniem ust. 1a;
4) realizuje:
a) programy nauczania uwzględniające podstawę programową kształcenia ogólnego, w przypadku liceum profilowanego – również podstawę programową kształcenia w profilach kształcenia ogólnozawodowego, a w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe – również podstawę programową kształcenia w danym zawodzie,
b) ramowy plan nauczania,
5) realizuje ustalone przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania zasady oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów.
1a. W uzasadnionych przypadkach w szkole publicznej może być, za zgodą kuratora oświaty, a w przypadku szkoły artystycznej – ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, zatrudniona osoba niebędąca nauczycielem, posiadająca przygotowanie uznane przez dyrektora szkoły za odpowiednie do prowadzenia danych zajęć.
1b. Osobę, o której mowa w ust. 1a, zatrudnia się na zasadach określonych w Kodeksie pracy, z tym że do osób tych stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć edukacyjnych nauczycieli oraz ustala się wynagrodzenie nie wyższe niż przewidziane dla nauczyciela dyplomowanego.
1c. Przepisy ust. 1a i 1b stosuje się odpowiednio do placówek artystycznych, placówek, o których mowa w art. 2 pkt 7, dla uczniów szkół artystycznych i placówek doskonalenia nauczycieli szkół artystycznych, z tym że zgodę na zatrudnienie osoby niebędącej nauczycielem wyraża minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
1d. Przepisy ust. 1a i 1b stosuje się również w przypadku zatrudnienia osoby posiadającej
przygotowanie zawodowe uznane przez dyrektora szkoły lub placówki
za odpowiednie do prowadzenia zajęć z zakresu kształcenia zawodowego, z tym
że zatrudnienie tej osoby następuje za zgodą organu prowadzącego.
2. Szkoły publiczne umożliwiają uzyskanie świadectw lub dyplomów państwowych.
3. Szkoła niepubliczna może uzyskać uprawnienia szkoły publicznej wymienione w ust. 2, jeżeli:
1) realizuje programy nauczania uwzględniające podstawy programowe wymienione w ust. 1 pkt 4 lit. a),
2) realizuje zajęcia edukacyjne w cyklu nie krótszym oraz w wymiarze nie niższym niż łączny wymiar obowiązkowych zajęć edukacyjnych określony w ramowym planie nauczania szkoły publicznej danego typu,
3) stosuje zasady klasyfikowania i promowania uczniów oraz przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów, o których mowa w ust. 1 pkt 5, z wyjątkiem egzaminów wstępnych,
4) prowadzi dokumentację przebiegu nauczania ustaloną dla szkół publicznych,
5) w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe – kształci w zawodach określonych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, o której mowa w art. 24 ust. 1, a w przypadku liceum profilowanego – kształci w profilach kształcenia ogólnozawodowego, o których mowa w art. 24 ust. 6,
6) zatrudnia nauczycieli obowiązkowych zajęć edukacyjnych, o których mowa w pkt 2, posiadających kwalifikacje określone dla nauczycieli szkół publicznych; przepisy ust. 1a i 1d stosuje się odpowiednio z zastrzeżeniem art. 86.
Art. 7a.
1. W szkołach publicznych i niepublicznych mogą być tworzone oddziały międzynarodowe.
2. Utworzenie oddziału międzynarodowego wymaga zezwolenia ministra właściwego
do spraw oświaty i wychowania.
3. Zezwolenie na utworzenie oddziału międzynarodowego w szkole podstawowej lub gimnazjum może zostać udzielone, jeżeli program nauczania ustalony przez zagraniczną instytucję edukacyjną, który ma być realizowany w tym oddziale, umożliwia uzyskanie przez uczniów wiadomości i umiejętności umożliwiających im przystąpienie odpowiednio do sprawdzianu i egzaminu, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 i 2.
4. Wniosek o zezwolenie na utworzenie oddziału międzynarodowego składa organ prowadzący szkołę, w której ma zostać utworzony oddział międzynarodowy.
5. Wniosek, o którym mowa w ust. 4, powinien określać:
1) cel, założenia kształcenia i program nauczania, który będzie realizowany w oddziale międzynarodowym;
2) organizację kształcenia w oddziale i stosowany system oceniania, klasyfikowania i egzaminowania;
3) datę rozpoczęcia funkcjonowania oddziału.
6. Do wniosku, o którym mowa w ust. 4, dołącza się:
1) zgodę rady pedagogicznej na utworzenie oddziału międzynarodowego;
2) dokument zawierający zgodę zagranicznej instytucji edukacyjnej na przystąpienie szkoły do nauczania zgodnego z programem nauczania ustalonym przez tę instytucję;
3) opinię kuratora oświaty zawierającą ocenę możliwości organizacyjnych i kadrowych pozwalających na realizowanie w szkole programu nauczania ustalonego przez zagraniczną instytucję edukacyjną;
4) w przypadku szkoły publicznej – zobowiązanie organu prowadzącego szkołę do ponoszenia, z dochodów własnych, kosztów kształcenia w oddziale międzynarodowym przekraczających wydatki bieżące ponoszone na jednego ucznia w pozostałych oddziałach szkoły.
Art. 7b.
1. Warunki i tryb przyjmowania uczniów do oddziału międzynarodowego określa statut szkoły.
2. Nauczanie w oddziale międzynarodowym może być prowadzone w języku obcym, z wyjątkiem zajęć dla uczniów będących obywatelami polskimi obejmujących: język polski, część historii dotyczącą historii Polski i część geografii dotyczącą geografii Polski.
3. Szkoła zapewnia uczniom oddziału międzynarodowego będącym obywatelami polskimi nauczanie języka polskiego oraz części historii dotyczącej historii Polski i części geografii dotyczącej geografii Polski zgodnie z podstawą programową kształcenia ogólnego ustaloną w przepisach wydanych na podstawie art. 22 ust. 2 pkt 2 lit. b.
4. Szkoła zapewnia uczniom oddziału międzynarodowego niebędącym obywatelami polskimi nauczanie języka polskiego jako języka obcego.
5. Uczniowie oddziału międzynarodowego w szkole podstawowej i gimnazjum przystępują odpowiednio do sprawdzianu i egzaminu, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 i 2.
6. Uczniowie oddziałów międzynarodowych w szkołach ponadgimnazjalnych, o których mowa w art. 9 ust. 1 pkt 3 lit. b-f, mogą przystąpić do egzaminu maturalnego, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 3 lit. b-f.
7. Szkoła, w której został utworzony oddział międzynarodowy, zapewnia uczniom tego oddziału możliwość przejścia, na każdym etapie kształcenia, do kształcenia realizowanego zgodnie z programami nauczania, o których mowa w art. 7 ust. 1 pkt 4 lit. a.
8. Do oddziału międzynarodowego nie stosuje się przepisów art. 7 ust. 1 pkt 3-5 oraz ust. 3.
Art. 7c.
1. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania może cofnąć zezwolenie na utworzenie oddziału międzynarodowego:
1) w przypadku stwierdzenia przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny, że działalność oddziału międzynarodowego jest sprzeczna z przepisami ustawy lub statutem szkoły, w której taki oddział został utworzony;
2) w przypadku cofnięcia przez zagraniczną instytucję edukacyjną zgody, o której mowa w art. 7a ust. 6 pkt 2;
3) w przypadku cofnięcia przez radę pedagogiczną zgody, o której mowa w art. 7a ust. 6 pkt 1;
4) w przypadku niewykonywania przez organ prowadzący szkołę zobowiązania, o którym mowa w art. 7a ust. 6 pkt 4.
2. Cofnięcie zezwolenia jest równoznaczne z likwidacją oddziału międzynarodowego. Likwidacja następuje w terminie określonym w decyzji o cofnięciu zezwolenia.
Art. 7d.
Oddział międzynarodowy może zostać zlikwidowany z końcem roku szkolnego przez organ prowadzący po zapewnieniu uczniom możliwości kontynuowania nauki. Organ prowadzący jest obowiązany, co najmniej na 6 miesięcy przed terminem likwidacji oddziału międzynarodowego, zawiadomić o zamiarze likwidacji rodziców uczniów i ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.