Opracowano na podstawie:
Dz. U. z 2005 r. nr 229, poz. 1954,
Dz. U. z 2006 r. nr 104, poz. 708 i 711, nr 133, poz. 935, nr 157, poz. 1119, nr 187, poz. 1381,
Dz. U. z 2007 r. nr 89, poz. 589, nr 115, poz. 794, nr 176, poz. 1243, nr 192, poz. 1378,
Dz. U. z 2008 r. nr 209, poz. 1318,
Dz. U. z 2009 r. nr 3, poz. 11, nr 39, poz. 308, nr 131, poz. 1075, nr 157, poz. 1241, nr 201, poz. 1540,
z 2010 r. nr 28, poz. 143, nr 40, poz. 229, nr 75, poz. 474, nr 122, poz. 826, nr 152, poz. 1018, nr 229, poz. 1497.
Rozdział 7. Udzielanie pomocy obcemu państwu oraz korzystanie z jego pomocy przy dochodzeniu należności pieniężnych
Oddział 1. Zasady ogólne (art. 66a-66k).
Oddział 2. Udzielanie informacji (art. 66l-66r).
Oddział 3. Powiadamianie (art. 66s- 66 u).
Oddział 4. Dochodzenie lub zabezpieczanie należności pieniężnych (art. 66w-66zp).
Dział II. EGZEKUCJA NALEŻNOŚCI PIENIĘŻNYCH
Rozdział 1. Przepisy ogólne (art. 67-71b).
Rozdział 2. Egzekucja z wynagrodzenia za pracę (art. 72-78).
Rozdział 3. Egzekucja ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego i ubezpieczenia społecznego oraz renty socjalnej (art. 79).
Rozdział 4. Egzekucja z rachunków bankowych i wkładów oszczędnościowych (art. 80-88).
Rozdział 5. Egzekucja z innych wierzytelności pieniężnych i innych praw majątkowych
Oddział 1. Egzekucja z innych wierzytelności pieniężnych (art. 89-92).
Oddział 2. Egzekucja z praw z instrumentów finansowych zapisanych na rachunkach papierów wartościowych lub innych rachunkach oraz z wierzytelności z rachunków pieniężnych (art. 93-94c).
Oddział 3. Egzekucja z papierów wartościowych niezapisanych na rachunku papierów wartościowych (art. 95).
Oddział 4. Egzekucja z weksla (art. 96-96f).
Oddział 5. Egzekucja z autorskich praw majątkowych i praw pokrewnych oraz z praw własności przemysłowej (art. 96g-96i).
Oddział 6. Egzekucja z udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (art. 96j-96k).
Oddział 7. Egzekucja z pozostałych praw majątkowych (art. 96l-96m).
Rozdział 6. Egzekucja z ruchomości
Oddział 1. Zajęcie (art. 97-103).
Oddział 2. Sprzedaż (art. 104-109).
Rozdział 7. Egzekucja z nieruchomości
Oddział 1. Zasady ogólne (art. 110-110b).
Oddział 2. Zajęcie (art. 110c-110l).
Oddział 3. Opis i oszacowanie wartości nieruchomości (art. 110m-110u).
Oddział 4. Obwieszczenie o licytacji (art. 110w-110z).
Oddział 5. Wadium (art. 111-111b).
Oddział 6. Licytacja (art. 111c-111l).
Oddział 7. Przybicie (art. 111m-111t).
Oddział 8. Przyznanie własności (art. 112-113).
Rozdział 8. Egzekucja z ułamkowej części nieruchomości oraz użytkowania wieczystego (art. 114-114i).
Rozdział 9. Podział kwoty uzyskanej z egzekucji
Oddział 1. Zasady ogólne (art. 115-115a).
Oddział 2. Zasady szczególne dotyczące podziału kwoty uzyskanej z egzekucji z nieruchomości (art. 115b-115g).
Dział III. EGZEKUCJA OBOWIĄZKÓW O CHARAKTERZE NIEPIENIĘŻNYM
Rozdział 1. Przepisy wspólne (art. 116-118).
Rozdział 2. Grzywna w celu przymuszenia (art. 119-126).
Rozdział 3. Wykonanie zastępcze (art. 127-135).
Rozdział 4. Odebranie rzeczy ruchomej (art. 136-140).
Rozdział 5. Odebranie nieruchomości. Opróżnienie lokalu i innych pomieszczeń (art. 141-147).
Rozdział 6. Przymus bezpośredni (art. 148-153a).
Dział IV. POSTĘPOWANIE ZABEZPIECZAJĄCE
Rozdział 1. Przepisy wspólne (art. 154-163).
Rozdział 2. Zabezpieczenie należności pieniężnych (art. 164-166b).
Rozdział 3. Zabezpieczenie obowiązków o charakterze niepieniężnym (art. 167-168).
Dział IVa. ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA NARUSZENIE PRZEPISÓW USTAWY
Rozdział 1. Odpowiedzialność odszkodowawcza (art. 168a-168c).
Rozdział 2. Odpowiedzialność porządkowa (art. 168d-168e).
Dział V. PRZEPISY WPROWADZAJĄCE I KOŃCOWE (art. 169-174).
]]>1) sposób postępowania wierzycieli w przypadkach uchylania się zobowiązanych od wykonania ciążących na nich obowiązków, o których mowa w art. 2;
2) prowadzone przez organy egzekucyjne postępowanie i stosowane przez nie środki przymusu służące doprowadzeniu do wykonania lub zabezpieczenia wykonania obowiązków, o których mowa w art. 2;
3) sposób i zakres udzielania pomocy obcemu państwu lub korzystania z jego pomocy przy dochodzeniu należności pieniężnych.
]]>1) Niniejsza ustawa dokonuje w zakresie swojej regulacji wdrożenia następujących dyrektyw Wspólnot Europejskich:
1) dyrektywy 2001/44/WE z dnia 15 czerwca 2001 r. zmieniającej dyrektywę 76/308/EWG w sprawie wzajemnej pomocy przy windykacji roszczeń wynikających z czynności stanowiących część systemu finansowania Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej oraz opłat rolnych i ceł oraz w odniesieniu do podatku od wartości dodanej i podatków akcyzowych (Dz. Urz. WE L 175 z 28.06.2001),
2) dyrektywy 2002/94/WE z dnia 9 grudnia 2002 r. ustalającej szczegółowe zasady wykonania niektórych przepisów dyrektywy 76/308/EWG w sprawie wzajemnej pomocy przy windykacji roszczeń dotyczących niektórych opłat, ceł, podatków i innych środków (Dz. Urz. WE L 337 z 13.12.2002). Dane dotyczące ogłoszenia aktów prawa Unii Europejskiej, zamieszczone w niniejszej ustawie – z dniem uzyskania przez Rzeczpospolitą Polską członkostwa w Unii Europejskiej – dotyczą ogłoszenia tych aktów w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej – wydanie specjalne.
1) biegłym skarbowym – rozumie się przez to rzeczoznawcę w określonej dziedzinie, uprawnionego do wyceny majątku zobowiązanego i wpisanego na listę biegłych skarbowych prowadzoną przez izbę skarbową;
2) czynności egzekucyjnej – rozumie się przez to wszelkie podejmowane przez organ egzekucyjny działania zmierzające do zastosowania lub zrealizowania środka egzekucyjnego;
3) dłużniku zajętej wierzytelności – rozumie się przez to dłużnika zobowiązanego, jak również bank, pracodawcę, podmiot prowadzący działalność maklerską, trasata oraz inne podmioty realizujące, na wezwanie organu egzekucyjnego, zajęcie wierzytelności lub innego prawa majątkowego zobowiązanego;
4) egzekutorze – rozumie się przez to pracownika organu egzekucyjnego wyznaczonego do dokonywania czynności egzekucyjnych;
4a) należnościach przywozowych – rozumie się przez to cła i opłaty o analogicznym charakterze należne przy przywozie towarów oraz opłaty przywozowe ustanowione w ramach wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej lub na podstawie odrębnych przepisów mających zastosowanie do określonych towarów powstałych w wyniku przetworzenia produktów rolnych;
4b) należnościach wywozowych – rozumie się przez to cła i opłaty o analogicznym charakterze należne przy wywozie towarów oraz opłaty wywozowe ustanowione w ramach wspólnej polityki rolnej Unii Europejskiej lub na podstawie odrębnych przepisów mających zastosowanie do określonych towarów powstałych w wyniku przetworzenia produktów rolnych;
5) nieruchomości – rozumie się przez to również:
a) spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego,
b) spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,
c) prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej, w tym także prawo do lokalu mieszkalnego w domu budowanym przez spółdzielnię mieszkaniową w celu przeniesienia jego własności na członka spółdzielni;
5a) obcym państwie – rozumie się przez to właściwą władzę lub instytucję tego państwa, która odpowiednio:
a) jest uprawniona do występowania do organu wykonującego o udzielenie pomocy w zakresie, o którym mowa w art. 66d § 1, lub do której organ wnioskujący występuje o udzielenie takiej pomocy,
b) jest wierzycielem należności, o których mowa w art. 2 § 1 pkt 8 i 9, powstałych na terytorium tego państwa,
c) podejmuje na terytorium tego państwa działania objęte wnioskiem organu wnioskującego lub rozstrzygnięcia w sprawie zgłoszonych zarzutów;
6) opłacie komorniczej – rozumie się przez to opłatę wynoszącą 5 % kwot przekazanych wierzycielowi przez organ egzekucyjny lub przekazanych wierzycielowi przez zobowiązanego w wyniku zastosowania środków egzekucyjnych;
7) organie egzekucyjnym – rozumie się przez to organ uprawniony do stosowania w całości lub w części określonych w ustawie środków służących doprowadzeniu do wykonania przez zobowiązanych ich obowiązków o charakterze pieniężnym lub obowiązków o charakterze niepieniężnym oraz zabezpieczania wykonania tych obowiązków;
8) organie rekwizycyjnym – rozumie się przez to organ egzekucyjny o tej samej właściwości rzeczowej co organ egzekucyjny prowadzący egzekucję, któremu organ egzekucyjny zlecił wykonanie czynności egzekucyjnych;
8a) organie wnioskującym – rozumie się przez to organ uprawniony do występowania do obcego państwa z wnioskiem o udzielenie pomocy w sprawach dotyczących należności pieniężnych, o których mowa w art. 2 § 1 pkt 8 i 9;
8b) organie wykonującym – rozumie się przez to organ uprawniony do przyjmowania od obcego państwa wniosku o udzielenie pomocy w sprawach dotyczących należności pieniężnych, o których mowa w art. 2 § 1 pkt 8 i 9;
9) poborcy skarbowym – rozumie się przez to pracownika organu egzekucyjnego wyznaczonego do dokonywania czynności egzekucyjnych w egzekucji obowiązku o charakterze pieniężnym;
9a) podatku od dochodu – rozumie się przez to podatek dochodowy od osób prawnych, podatek dochodowy od osób fizycznych lub inne podatki pobierane w państwach obcych i uznane w prawie Unii Europejskiej za podatki od dochodu;
9b) podatku od majątku – rozumie się przez to podatek pobierany w obcych państwach i uznany w prawie Unii Europejskiej za podatek od majątku lub podatek od czynności cywilnoprawnych;
9c) podatku od składek ubezpieczeniowych – rozumie się przez to pobierane w obcych państwach podatki od przychodów zakładów ubezpieczeń z tytułu składek ubezpieczeniowych lub inne należności związane z analogicznymi podatkami, które uzupełniają lub zastępują podatki od składek ubezpieczeniowych;
10) pracodawcy – rozumie się przez to podmioty wypłacające wynagrodzenia, o których mowa w pkt 17;
11) składkach na ubezpieczenie społeczne – rozumie się przez to również składki na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy oraz na Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych;
12) środku egzekucyjnym – rozumie się przez to:
a) w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym należności pieniężnych, egzekucję:
– z pieniędzy,
– z wynagrodzenia za pracę,
– ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego, a także z renty socjalnej,
– z rachunków bankowych,
– z innych wierzytelności pieniężnych,
– z praw z instrumentów finansowych w rozumieniu przepisów o obrocie instrumentami finansowymi, zapisanych na rachunku papierów wartościowych lub innym rachunku, oraz z wierzytelności z rachunku pieniężnego służącego do obsługi takich rachunków,
– z papierów wartościowych niezapisanych na rachunku papierów wartościowych,
– z weksla,
– z autorskich praw majątkowych i praw pokrewnych oraz z praw własności przemysłowej,
– z udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością,
– z pozostałych praw majątkowych,
– z ruchomości,
– z nieruchomości,
b) w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym obowiązków o charakterze niepieniężnym:
– grzywnę w celu przymuszenia,
– wykonanie zastępcze,
– odebranie rzeczy ruchomej,
– odebranie nieruchomości, opróżnienie lokali i innych pomieszczeń,
– przymus bezpośredni;
13) wierzycielu – rozumie się przez to podmiot uprawniony do żądania wykonania obowiązku lub jego zabezpieczenia w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym;
14) właściwym organie jednostki samorządu terytorialnego – rozumie się przez to odpowiednio wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starostę lub marszałka województwa;
15) wstrzymaniu czynności egzekucyjnych – rozumie się przez to wstrzymanie wykonania wszystkich lub części zastosowanych środków egzekucyjnych, które nie powoduje uchylenia dokonanych czynności egzekucyjnych;
16) wstrzymaniu postępowania egzekucyjnego – rozumie się przez to wstrzymanie wykonania zastosowanych środków egzekucyjnych, które nie powoduje uchylenia dokonanych czynności egzekucyjnych, oraz niepodejmowanie nowych środków egzekucyjnych;
17) wynagrodzeniu – rozumie się przez to wynagrodzenia oraz niewyłączone spod egzekucji inne świadczenia pieniężne związane z pracą lub funkcją wykonywaną przez zobowiązanego na podstawie stosunku pracy oraz innej podstawie, jeżeli z tego tytułu zobowiązany otrzymuje okresowe świadczenia pieniężne;
18) zajęciu egzekucyjnym – rozumie się przez to czynność organu egzekucyjnego, w wyniku której organ egzekucyjny nabywa prawo rozporządzania składnikiem majątkowym zobowiązanego w zakresie niezbędnym do wykonania obowiązku objętego tytułem wykonawczym;
19) zajęciu zabezpieczającym – rozumie się przez to czynność organu egzekucyjnego, w wyniku której organ egzekucyjny nabywa prawo rozporządzania składnikiem majątkowym zobowiązanego w zakresie niezbędnym do zabezpieczenia wykonania przez niego obowiązku objętego zarządzeniem zabezpieczenia, ale która nie prowadzi do przymusowego wykonania obowiązku;
20) zobowiązanym – rozumie się przez to osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej albo osobę fizyczną, która nie wykonała w terminie obowiązku o charakterze pieniężnym lub obowiązku o charakterze niepieniężnym, a w postępowaniu zabezpieczającym – również osobę lub jednostkę, której zobowiązanie nie jest wymagalne albo jej obowiązek nie został ustalony lub określony, ale zachodzi obawa, że brak zabezpieczenia mógłby utrudnić lub udaremnić skuteczne przeprowadzenie egzekucji, a odrębne przepisy na to zezwalają;
21) zwolnieniu spod egzekucji – rozumie się przez to niepodejmowanie lub odstąpienie od egzekucji z całości lub części składników majątkowych zobowiązanego.
]]>1) podatki, opłaty i inne należności, do których stosuje się przepisy działu III ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60, Nr 85, poz. 727, Nr 86, poz. 732 i Nr 143, poz. 1199);
1a) niepodatkowe należności budżetowe, do których stosuje się przepisy ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240);
1b) należności z tytułu przychodów z prywatyzacji;
2) grzywny i kary pieniężne wymierzane przez organy administracji publicznej;
3) należności pieniężne, inne niż wymienione w pkt 1 i 2, jeżeli pozostają we właściwości rzeczowej organów administracji publicznej;
4) należności przypadające od jednostek budżetowych, wynikające z zastosowania wzajemnego potrącenia zobowiązań podatkowych z zobowiązaniami tych jednostek;
5) należności pieniężne przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie innych ustaw;
6) wpłaty na rzecz funduszy celowych utworzonych na podstawie odrębnych przepisów;
7) należności pieniężne z tytułu składek do Funduszu Żeglugi Śródlądowej
oraz składek specjalnych do Funduszu Rezerwowego;
8) należności pieniężne wynikające z tytułu:
a) zwrotów, interwencji i innych środków będących częścią systemu całkowitego lub częściowego finansowania Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej, Europejskiego Funduszu Rolniczego Gwarancji lub Europejskiego Funduszu Rolniczego Rozwoju Obszarów Wiejskich, łącznie z sumami, które mają być pobrane w związku z tymi działaniami,
b) opłat i innych należności przewidzianych w ramach wspólnej organizacji rynku Unii Europejskiej dla sektora cukru,
c) należności przywozowych,
d) należności wywozowych,
e) podatku od towarów i usług,
f) podatku akcyzowego,
g) podatku od dochodu lub podatku od majątku,
h) podatku od składek ubezpieczeniowych,
i) odsetek, kar i grzywien administracyjnych, kosztów i innych należności związanych z należnościami, o których mowa w lit. a–h, z wyłączeniem wszelkich sankcji o charakterze karnym określonych w prawie państwa udzielającego pomocy;
9) należności pieniężne przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska;
10) obowiązki o charakterze niepieniężnym pozostające we właściwości organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego lub przekazane do egzekucji administracyjnej na podstawie przepisu szczególnego;
11) obowiązki z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, a także innego świadczenia przysługującego pracownikowi, nakładane w drodze decyzji organów Państwowej Inspekcji Pracy;
12) obowiązki z zakresu ochrony danych osobowych, nakładane w drodze decyzji Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych.
§ 2. W zakresie nieuregulowanym odrębnymi przepisami, należności, o których mowa w § 1, podlegają zabezpieczeniu w trybie i na zasadach określonych w dziale IV.
§ 3. Poddanie obowiązku egzekucji administracyjnej nie przesądza o wyłączeniu sporu co do jego istnienia lub wysokości przed sądem powszechnym, jeżeli z charakteru obowiązku wynika, że do rozpoznania takiego sporu właściwy jest ten sąd.
]]>§ 1a. Egzekucję administracyjną stosuje się również do należności pieniężnych, o których mowa w art. 2 § 1 pkt 5, wynikających z tytułów wykonawczych wystawionych przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych na podstawie art. 44 ustawy z dnia 8 maja 1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne (Dz. U. z 2003 r. Nr 174, poz. 1689, z późn. zm.2)), zwanej dalej „ustawą o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa”, oraz na podstawie art. 16 ustawy z dnia 12 lutego 2009 r. o udzielaniu przez Skarb Państwa wsparcia instytucjom finansowym (Dz. U. Nr 39, poz. 308), zwanej dalej „ustawą o udzielaniu przez Skarb Państwa wsparcia instytucjom finansowym”.
§ 2. Egzekucję administracyjną stosuje się również do należności pieniężnych, o których mowa w art. 2 § 1 pkt 8 i 9, wynikających z orzeczeń lub innych aktów prawnych wydanych przez obce państwa.
]]>1) z deklaracji lub zeznania złożonego przez podatnika lub płatnika;
2) ze zgłoszenia celnego złożonego przez zobowiązanego;
3) z deklaracji rozliczeniowej złożonej przez płatnika składek na ubezpieczenie społeczne;
4) z informacji o opłacie paliwowej;
5) z informacji o dopłatach.
§ 2. W przypadkach, o których mowa w § 1, stosuje się egzekucję administracyjną, jeżeli:
1) w deklaracji, w zeznaniu, w zgłoszeniu celnym, w deklaracji rozliczeniowej albo w informacji o opłacie paliwowej lub w informacji o dopłatach zostało zamieszczone pouczenie, że stanowią one podstawę do wystawienia tytułu wykonawczego;
2) wierzyciel przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego przesłał zobowiązanemu upomnienie, o którym mowa w art. 15 § 1.
]]>1) w odniesieniu do obowiązków wynikających z decyzji lub postanowień organów administracji rządowej i organów jednostek samorządu terytorialnego – właściwy do orzekania organ I instancji, z zastrzeżeniem pkt 4;
2) dla obowiązków wynikających z orzeczeń sądów lub innych organów albo bezpośrednio z przepisów prawa – organ lub instytucja bezpośrednio zainteresowana w wykonaniu przez zobowiązanego obowiązku albo powołana do czuwania nad wykonaniem obowiązku, a w przypadku braku takiej jednostki lub jej bezczynności – podmiot, na którego rzecz wydane zostało orzeczenie lub którego interesy prawne zostały naruszone w wyniku niewykonania obowiązku;
3) dla obowiązków wynikających z tytułów wykonawczych wystawionych przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych na podstawie art. 44 ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz art. 16 ustawy o udzielaniu przez Skarb Państwa wsparcia instytucjom finansowym – minister właściwy do spraw finansów publicznych;
4) w odniesieniu do obowiązków wynikających z wydanych przez naczelnika urzędu celnego decyzji, postanowień lub mandatów karnych oraz z przyjętych przez naczelnika urzędu celnego zgłoszeń celnych, deklaracji albo informacji o opłacie paliwowej – właściwy dla tego naczelnika dyrektor izby celnej.
§ 2. Uprawnionym do żądania wykonania, w drodze egzekucji administracyjnej, obowiązków, o których mowa w art. 2 § 1 pkt 8 i 9, jest również obce państwo. Prawa i obowiązki takiego państwa wykonuje organ wykonujący, chyba że ratyfikowana umowa międzynarodowa, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, lub przepisy ustawy stanowią inaczej.
]]>§ 1a. Na bezczynność wierzyciela w podejmowaniu czynności, o których mowa w § 1, służy skarga podmiotowi, którego interes prawny lub faktyczny został naruszony w wyniku niewykonania obowiązku oraz organowi zainteresowanemu wykonaniem obowiązku. Postanowienie w sprawie skargi wydaje organ wyższego stopnia. Na postanowienie oddalające skargę przysługuje zażalenie.
§ 2. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, tryb postępowania wierzycieli należności pieniężnych przy podejmowaniu czynności, o których mowa w § 1, zapewniający terminowość i prawidłowość przesyłania do zobowiązanych upomnień, o których mowa w art. 15 § 1, a także terminowość i prawidłowość kierowania do organu egzekucyjnego wniosków egzekucyjnych i tytułów wykonawczych.
]]>